Món bánh phu thê (hay còn gọi là bánh xu xuê) đặc sắc này xuất phát từ làng Đình Bảng xưa, nay là phường Đình Bảng, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Có nhiều truyền thuyết gắn liền với sự tích ra đời bánh phu thê, nhưng phổ biến nhất là câu chuyện về một lần Vua Lý Anh Tông xuất chinh đánh trận, người vợ của ngài thương chồng vất vả nên đã tự mình vào bếp chế biến một món bánh ngon để dâng lên. Vua ăn thấy ngon, ngài cảm động và đặt tên cho món bánh này là bánh “phu thê” ngụ ý tình cảm vợ chồng keo sơn, gắn bó. Kể từ đó tới nay, bánh phu thê đã trở thành biểu tượng của tình yêu, lòng trung hiếu và hạnh phúc gia đình.
Thoạt nhìn bên ngoài, chiếc bánh phu thê là sự tổng hòa của các yếu tố âm dương ngũ hành: Ruột trắng, nhân vàng, hai vỏ xanh úp lại buộc bằng sợi dây sơn hồng. Điều ấy khiến cho chiếc bánh trở thành lễ vật quen thuộc lên bàn thờ tổ tiên mỗi khi Tết đến xuân về, đất trời giao hòa, tinh hoa hội tụ, con người hướng đến sự trọn vẹn, sum vầy.
Nhiều người nhầm lẫn bánh phu thê Đình Bảng là bánh xu xê (hay su sê). Trên thực tế, đây là hai loại bánh khác nhau. Theo bà Thu, điểm đặc biệt của bánh phu thê Đình Bảng là luôn gói theo cặp, chỉ có màu vàng và kích thước to hơn bánh xu xê.
Vỏ bánh màu vàng ươm, thoạt nhìn trong như thạch. Khi bóc tách từng lớp lá chuối bọc bên ngoài, bánh từ từ rời ra và trở về nguyên trạng, không bị biến dạng. Trái ngược với độ dẻo và dai của vỏ bánh, phần nhân đậu xanh bên trong có màu nhạt hơn, bở, ngọt bùi. Sợi đu đủ và dừa nạo giòn sần sật trong miệng khi nhai.
Nguyễn Hồng Thúy (23 tuổi, Phú Thọ) sau khi thưởng thức cho rằng bánh phu thê dễ ăn, thơm, ngon. Tuy nhiên, bánh có khá nhiều đường. Dù đã được phết dầu xung quanh nhưng sau khi chín phần vỏ vẫn còn dính. Vì không sử dụng chất bảo quản, bánh phu thê chỉ để ở ngoài khoảng 3 ngày và để trong tủ lạnh 7 ngày.
Ngày nay, người dân dường như ưa chuộng bánh kẹo ngoại nhập, được sản xuất đại trà, công nghiệp hơn những loại bánh cổ truyền như bánh phu thê. Thế nhưng, dấu ấn văn hóa truyền thống và biểu tượng cho tình nghĩa mặn nồng nơi bánh phu thê vẫn mãi là giá trị quý giá từ ngàn xưa, không gì có thể thay đổi được.
Tổng hợp
