Cứ vào ngày Mùng 4 Tết, đến hẹn lại lên, người dân Đồng Kỵ (Từ Sơn – Bắc Ninh) lại tổ chức Lễ hội rước Pháo để cầu mong một năm mưa thuận, gió hoà, nhân dân có cuộc sống ấm no hạnh phúc.
Từ khoảng 20 tháng Chạp, công tác chuẩn bị Hội làng đã diễn ra. Làng đã phải huy động khoảng 400 người phục vụ, trong đó có tới 300 trai tịnh dưới 50 tuổi phù giá để có được một lễ rước hoành tráng và đầy đủ nghi thức.Pháo rước được gò bằng tôn, bên ngoài dán giấy màu nhiều sắc. Hai quả pháo lớn cùng có đường kính 60cm, 1 quả dài 6m, 1 quả dài 5,8m tượng trưng cho pháo Nhất, pháo Nhì.
Hai quả pháo được làm bằng gỗ, sơn son thếp vàng, dài 6 m, đường kính hơn 60 cm. Thân pháo chạm trổ hình long, lân, quy, phượng với mong muốn năm mới mưa thuận gió hòa.
Mọi công việc cho Lễ rước pháo đã được chuẩn bị từ rất sớm. 9h sáng mùng 4, cùng với đoàn tế hàng trăm người, 2 tràng pháo dài gần 100m và 2 quả pháo lớn mới được các thanh niên trai tráng trong làng rước từ Nhà truyền thống của làng ra đình trong sự chứng kiến và háo hức của hàng nghìn khách thập phương.
Trước đây khi Chính phủ chưa cấm đốt pháo, trong Lễ hội có cuộc thi pháo (có 5 tràng pháo và 5 quả pháo được xếp thứ tự từ một đến 5) với các tiêu chí: Quả pháo của dòng họ nào lớn nhất; trang trí thân pháo, đầu pháo đẹp nhất; nổ vang nhất và quan trọng nhất là quầng hoa pháo nở bung trên nền trời nhiều màu nhất, rực rỡ nhất… Giờ đây phần rước pháo được coi là điểm nhấn quan trọng nhất.
Một số hình ảnh về lễ rước pháo Đồng Kỵ tại Bắc Ninh. (Ảnh: Sưu tầm)
Có nguồn gốc từ văn minh lúa nước, tục thi pháo Đồng Kỵ theo tín ngưỡng “tứ pháp” cầu cho mưa gió thuận hoà. Khói pháo như mây tụ (Pháp Vân), chớp sáng khi nổ như ánh sét (Pháp Điện); tiếng pháo như sấm dậy (Pháp Lôi), hoa pháo li ti như những hạt mưa mang mầm sống tưới nhuần mặt đất (Pháp Vũ).
Đến Đồng Kỵ vào những ngày hội có thể nghe hát Quan họ trên thuyền cả ngày mồng 4 và các buổi sáng mùng 5, 6. Các môn bóng chuyền, Cờ tướng, Cầu lông, Chọi gà… thể hiện nét văn hoá lành mạnh trong lễ hội làng Đồng Kỵ.
